Probiotyczna żywność: po które probiotyczne produkty warto sięgać?

Większość z nas stosuje probiotyki wyłącznie podczas kuracji antybiotykami. Wówczas wybieramy te w kapsułkach, a po ukończeniu leczenia, po prostu o nich zapominamy, a to wielki błąd.
Dla zdrowia naszych jelit, a co za tym idzie – całego organizmu, żywność probiotyczna powinna zagościć na naszych stołach na co dzień – najlepiej w formie naturalnych produktów. Gdzie znajdziemy najlepsze szczepy? W których artykułach jest ich najwięcej? W tym artykule dowiesz się, czym jest znakomita probiotyczna żywność.

Czym są probiotyki?

Mówiąc najkrócej, żywność probiotyczna to produkty zawierające żywe drobnoustroje, które wykazują korzystne działanie w naszych jelitach. Ich funkcja sprowadza się do podtrzymywania naturalnej flory układu pokarmowego oraz wzmacniania odporności. Z tego względu, podczas kuracji antybiotykowej (oraz kilka dni po niej), która niszczy nie tylko patogeny, ale także szczepy dobroczynnych bakterii, należy bezwzględnie przyjmować probiotyki.

Czy jednak znaleźć je można wyłącznie w aptecznych kapsułkach? Skąd! Dieta naszych przodków obfitowała w naturalną żywność probiotyczną, która pozwalała im zachować zdrowie i sprawnie trawić polskie, słynące z ciężkości, potrawy.

Najlepsza probiotyczna żywność

Ogórki kiszone

Wśród produktów najlepszych probiotyków warto wymienić ogórki kiszone. Niegdyś spożywane w dużych ilościach, dziś stały się dodatkiem, sporadycznie towarzyszącym potrawom obiadowym bądź wchodzącym w skład sałatek. Coraz częściej zastępuje się je ogórkami kwaszonymi, a co gorsza – również tymi w zalewie octowej. A przecież prawdziwe, naturalne ogórki kiszone to bogactwo dobroczynnych drobnoustrojów, a także witaminy C oraz tych z grupy B (B2, B3, B6, B12).

Warto także pamiętać, by spożywać je w postaci surowej, bowiem obróbka termiczna niszczy szczepy oraz inne składniki tych warzyw.

Dwa ogórki dziennie dodawane do kanapki, sałatki czy obiadu z pewnością poprawią pracę układu trawiennego, a także wspomogą naszą odporność. W związku z tym, że produkty, które możemy znaleźć na sklepowych półkach często zawierają konserwanty, warto ogórki kiszone przygotować samodzielnie, ale o tym powiemy w dalszej części artykułu.

Kapusta kiszona

Królowa wśród probiotyków. Produkt ten od setek lat chronił jelita Polaków przed negatywnym wpływem ciężkiej diety. Wielu z nas zapewne pamięta, że kanonem na polskich stołach był schabowy z ziemniakami i właśnie – kiszoną kapustą. Obecnie popularność tego cudownego produktu niestety spadła. Zastąpiona sałatą, powoli odchodzi w zapomnienie. A to wielka szkoda!

Kiszona kapusta to znakomity przedstawiciel żywności probiotycznej, który zawiera cenne szczepy mikroorganizmów. Te bardzo skutecznie wspierają nasze jelita, dbając o utrzymanie naturalnej flory i wspomagając procesy odpornościowe. Co więcej, produkt ten dostarcza organizmowi cennych witamin: C, B3, B6, B12.

Sok z kapusty pozwala rozwiązać problemy z zaparciami i przyspiesza dojście do zdrowia podczas przeziębień. Dlatego w trakcie kuracji antybiotykami, ale także na co dzień, warto sięgać po kapustę kiszoną. Usprawnimy pracę układu pokarmowego i odpornościowego. Tutaj również pamiętajmy o tym, by spożywać ją na surowo.

Fermentowane przetwory mleczne

Naturalne produkty mleczne poddane procesowi fermentacji zawierają spore ilości dobroczynnych drobnoustrojów. Z tego względu zalicza się je do żywności probiotycznej. Główne szczepy jakie możemy spotkać w przetworach z mleka to bakterie Bifidobacterium i Lactobacillus.

Wybierając w sklepie jogurt, kefir czy maślankę powinniśmy zwrócić baczną uwagę na ich skład. Na etykietach produktów dobrej jakości znajdziemy zarówno nazwę szczepów, jak i ich zawartość. W składzie dobrych probiotyków mlecznych należy spodziewać się 100 mln jednostek pałeczek lactobacillus i 10 mln jedn. Bifidobacterium. Pamiętaj, na etykietach probiotyków nie możesz znaleźć cukru!

Kwas chlebowy

Jak wspomnieliśmy, żywność probiotyczna jest obecna w Polsce od setek lat. Wśród sprzymierzeńców układu pokarmowego wymienić warto kwas chlebowy, który wykazuje bardzo pozytywne działanie na nasze zdrowie. Produkt znany od wieków i stosowany w celu ugaszenia pragnienia, orzeźwienia, a także dla poprawy trawienia. Naturalny kwas chlebowy ma kolor przypominający piwo, a jego słodko-kwaśny smak kojarzy się z chlebem razowym.

Ten niesamowity probiotyk zawiera dobroczynne drobnoustroje, regulujące mikroflorę jelitową. Kwas chlebowy pomaga trawić tłuste i ciężkie potrawy, a także łagodzi dolegliwości żołądkowe, wynikające z nadkwasoty, takie jak zgaga i nudności. Co więcej, ten drogocenny napój wspomaga procesy detoksykacji organizmu, a także obniża poziom cholesterolu (HDL).

Żywność probiotyczna jest także źródłem wielu witamin. Kwas chlebowy zawiera witaminy z grupy B, C i E oraz selenu i cynku. Dzięki B1, produkt wspomaga wzrost układu kostnego, witamina E zaś ma działanie antyoksydacyjne – chroni organizm przed działaniem wolnych rodników, a co za tym idzie – spowalnia procesy starzenia się komórek.

Niestety na półkach dostępnych w Polsce sklepów trudno znaleźć dobrej jakości kwas chlebowy. Proponowane produkty zawierają często sztuczne dodatki i konserwanty. Dlatego warto wykonać go w domu. Przepis na zakwas chlebowy znajdziesz w dalszej części artykułu.

Zakwas z buraków

Kojarzony głównie z wigilijnym barszczem, posiada szereg dobroczynnych właściwości, które wspomagają pracę całego organizmu. Wykonany na bazie buraków, łączy ich walory z dodatkowym, wspierającym jelita, działaniem, zajmując zacne miejsce wśród żywności probiotycznej. Buraki czerwone obfitują w błonnik, wapń, fosfor, magnez, żelazo, a także witaminy. Jak twierdzą naukowcy z Uniwersytetu Królowej Marii w Londynie, zawarte w wyciągu z warzywa związki pomagają regulować ciśnienie krwi.[1]

Zakwas z buraka możemy znaleźć na sklepowych półkach, należy jednak uważnie czytać etykiety. Jeśli zobaczymy na nich cokolwiek, poza burakiem i wodą, nie wkładajmy produktu do koszyka. W przetworzonych zakwasach próżno doszukiwać się funkcji probiotycznych. Dobra żywność funkcjonalna to żywność naturalna.

Jak działają probiotyki?

Produkty probiotyczne wspomagają naturalnie występujące w jelitach drobnoustroje. Prawidłowy stan mikroflory, nazywany eubiozą, jest czynnikiem warunkującym właściwe funkcjonowanie nie tylko układu pokarmowego, ale i całego organizmu.

Współczesna dieta, a także substancje chemiczne obecne w lekach i używkach mają destrukcyjny wpływ na florę jelitową, co w konsekwencji prowadzi do szeregu problemów ze zdrowiem. Z tego względu tak bardzo istotna jest żywność probiotyczna. W jaki sposób dobroczynne bakterie wspomagają eubiozę?

Jak widać wprowadzenie żywności probiotycznej na stałe do naszego jadłospisu ma niezwykle istotne znaczenie. Bez niej organizm z trudem radzi sobie z produktami przetworzonymi, stresem i patogenami.

Kiedy potrzebujesz probiotyków jeszcze bardziej?

Tak, jak wspomnieliśmy, żywność probiotyczna powinna stanowić stały element naszej diety. Są jednak sytuacje, w których ich niedobór prowadzi do poważnych powikłań. Produkty zawierające dobroczynne mikroorganizmy warto przyjmować przede wszystkim, gdy:

Jak samodzielnie przygotować naturalne produkty probiotyczne?

Dostępne w sklepach artykuły, które powinny w zamyśle zawierać cenne mikroorganizmy wspierające florę jelitową, niestety często zawodzą składem. Z tego względu warto pokusić się o samodzielne wykonanie produktów probiotycznych w domu. Są to stosunkowo proste procedury. To tylko kilka chwil, a żywność probiotyczna ma przecież walory, których nie sposób przecenić.

Tradycyjny jogurt naturalny

Czego potrzebujesz:

Sposób przygotowania:

Mleko zagotuj, a następnie ostudź i przelej do szklanego naczynia (najlepiej dzbanek). Dodaj żywe kultury bakterii lub porcję naturalnego jogurtu. Odstaw pod przykryciem w ciepłym miejscu (ok. 40 stopni). Odczekaj kilka godzin. Gotowe! Prawda, że to proste?

Jogurt naturalny wegański

Oto składniki:

Sposób przygotowania:

Procedura nie różni się specjalnie od przygotowania jogurtu tradycyjnego. Mleko podgrzewamy, potem dodajemy do niego agar agar, a następnie żywe kultury bakterii w proszku. Jogurt taki można nieco dosłodzić, by umożliwić bakteriom namnażanie się.

Uwaga! To musi być cukier – ksylitol czy erytrytol nie spełnią tej roli. Pakiet kultur bakteryjnych wystarczy na zaszczepienie około 1 do 3 litrów mleka (tak roślinnego, jak i zwierzęcego). Po wykonaniu jogurtu możesz go wykorzystać do przygotowania kolejnego (procedurę można powtórzyć 2-3 razy, a potem potrzebna jest kolejna porcja żywych kultur).

Przepis na kwas chlebowy

Równie prosty w przygotowaniu jest złoty sok z chleba.

Składniki:

Sposób przygotowania:

Wodę gotujemy i studzimy. Czekając na ostygnięcie cieczy, pieczemy chleb, chyba, że korzystamy z produktu gotowego (koniecznie sprawdźmy jego skład!). Chleb umieszczamy w szklanym bądź kamiennym naczyniu i zalewamy wodą. Pozostawiamy tak na około 3 godziny, po czym odlewamy część powstałego w ten sposób roztworu i dodajemy do niej cukier i drożdże.

Całość przelewamy z powrotem do naczynia z zalanym chlebem. Całość mieszamy i odstawiamy na 1 dobę. Po tym czasie ciecz odcedzamy i przelewamy do szklanych słoików lub butelek, napełniając je w trzech czwartych. Do każdego z naczyń dodajemy kilka ziarenek ryżu i parę sztuk rodzynek. Pojemniki powinny teraz leżakować przez około 3 dni, po czym zakwas chlebowy jest gotowy do spożycia. Będzie dobry przez około miesiąc.

Przepis na zakwas z buraków

Przygotowanie zakwasu buraczanego wymaga zaopatrzenia się w:

Sposób przygotowania:

Buraki najlepiej kisić w beczce bądź naczyniu z naturalnego materiału. Warzywa kroimy na mniejsze części i zalewamy zimną wodą, a następnie pozostawiamy w cieple na około 5 dni. Po tym czasie naczynie przenosimy do chłodniejszego pomieszczenia tak, by procesy fermentacyjnie zachodziły wolniej.

Po kolejnym dniu zakwas powinien być gotowy do spożycia. Nie trzeba całości przelewać i wyrzucać buraków. Warto odlewać część, a do reszty dodawać kolejną porcję wody. Taki zakwas pić można przez około 30 dni (lecz nie dłużej!).

Jak ukisić kapustę?

Składniki:

Sposób przygotowania:

Kapustę szatkujemy. Przygotowujemy naczynie, najlepiej kamionkowe i na jego dnie umieszczamy zwartą warstwę rozdrobnionych liści. Posypujemy je solą, następnie czynność powtarzamy, dobrze ubijając każde z „pięter”, aż dojdziemy do około 4 cm od brzegu pojemnika. Całość dociskamy (np. talerzykiem dociążonym kamieniem) tak, by kapusta nie miała kontaktu z powietrzem.

Całość zakrywamy gazą i odstawiamy w temperaturze pokojowej dbając o to, by powstający w ciągu następnych dni sok, miał do czego ściekać. Degustację możemy rozpocząć po upływie około 4 dni. Całość procesu fermentacji trwa 9-10 dni, wówczas konieczne jest przeniesienie kapusty w chłodne miejsce. Smacznego!

Podsumowanie

Warto sięgać po naturalne produkty probiotyczne. Codzienna ich podaż w diecie pomoże nam utrzymać w zdrowiu układ trawienny, a wraz z jelitami – cały organizm.

Ogórki, kefiry, jogurty, maślanka czy kapusta to niezwykle cenna żywność probiotyczna zawierająca minerały, witaminy i dobroczynne drobnoustroje. Produkty te stanowią znakomity sposób na uchronienie się od przeziębień, a także poważniejszych chorób dotykających układ krążenia, system trawienny i inne.

Źródła:

1. Diego A. Bonilla Ocampo, Andrés F. Paipilla, Estevan Marín, Salvador Vargas-Molina, Jorge L. Petro, Alexandra Pérez-Idárraga (2018) Dietary Nitrate from Beetroot Juice for Hypertension: A Systematic Review